Laat jij je patiënten hun eigen keuzes maken – ook als die ongezond zijn?
Bij Dreamschool komt cardioloog Janneke Wittekoek op bezoek. Meer dan de helft van de leerlingen rookt, daarom laat ze een rokerslong op sterk water zien. Ze wil de jongeren waarschuwen voor de risico’s van een ongezonde leefstijl. De vraag is alleen, wérkt het ook?
Sawant zegt dat hij er geen sigaret minder om gaat roken. Jaimie is al drie keer gestopt, maar dan snoept ze teveel. ‘Ik wil niet dik worden hoor, dan maar zwarte longen.’
Het is toch goed om jongeren bewust te maken van de gevaren van roken?
Onbewust doet dokter Wittekoek méér dan dat: ze geeft de jongeren het gevoel dat ze dom zijn. Ze bekritiseert ze.
Als iemand zich aangevallen voelt, schakelt zijn brein direct over op survival-modus. Hij reageert primair: hij vecht, hij vlucht of hij bevriest. En dat zie je nu ook gebeuren. Sommige leerlingen verdedigen zichzelf, andere laten de informatie van zich afglijden. Een paar leerlingen worden boos op zichzelf en nemen zich voor om te gaan stoppen.
Mooi, dat was toch de bedoeling?
Ze stoppen niet omdat ze dat zelf willen, ze stoppen uit angst om ziek te worden. En dat werkt wel even, maar hoe is het over een jaar? Of over vijf jaar? Op de lange termijn heb je wilskracht nodig om de verslaving onder controle te houden. Als die ontbreekt, is de kans op een terugval groot. En dan verliezen de leerlingen niet alleen hun conditie, maar ook hun eigenwaarde.
Is er een alternatief?
Dokter Wittekoek kan zich ook opstellen als een vriendin die zich zorgen maakt over de ander. Ze gaat het gesprek aan: ‘Waarom rook je eigenlijk? Geniet je ervan, of zou je willen stoppen? Ik weet dat het moeilijk is om een verslaving te beëindigen. Maar je bent niet de enige hoor – talloze mensen zijn verslaafd aan roken, drugs, gamen, eten, zelfs aan sporten. We zijn allemaal mensen, en we hebben allemaal onze eigen zwakheden.’
Ze creëert een sfeer waarin de leerlingen stil durven te staan bij hun gedrag. De jongeren weten echt wel dat ze van roken een hartaanval kunnen krijgen – dat staat op ieder pakje. Dokter Wittekoek wil hun beweegredenen boven tafel krijgen. Ze moedigt de jongeren aan om hun blik naar binnen te richten.
Mindfulness
Als de jongeren naar zichzelf kijken, zien ze geen tekortkomingen. Ze zien iemand met gevoelens en verlangens. Iemand die probeert er het beste van te maken. Die persoon is niet dom, onhandig of slecht, hij heeft hooguit een inadequate strategie gekozen om zijn doelen te bereiken.
Bewustwording of mindfulness is het vermogen om vriendelijk naar jezelf te kijken. Je ziet de drijfveren áchter je gedrag. Hoe beter je jezelf leert kennen, hoe autonomer je keuzes worden. Je laat je niet leiden door de ideeën van een ander, je vertrouwt op je eigen wijsheid. Als je bewúst besluit om te stoppen met roken, dan weet je waarvoor je het doet. Dan hou je het vol.
Kan ik mindfulness ook gebruiken in mijn behandelingen?
Als beweegprofessional loop je tegen hetzelfde dilemma aan als dokter Wittekoek. Je weet hoe je Bert kunt helpen met zijn impingement klachten – het liefst ga je meteen aan de slag. Maar als jij de regie neemt, geef je Bert de indruk dat hij het niet zelf kan oplossen. Onbedoeld maak je hem afhankelijk van jou.
Ga liever in gesprek. Vraag Bert wat hij wél kan en laat hem een pull-over maken binnen zijn pijngrens. Bert zal voorzichtig beginnen, maar na een aantal herhalingen wordt hij vrijer in zijn bewegingen. Op dat moment richt je zijn blik naar binnen, en je benoemt de kleinste lichamelijke veranderingen. Bert voelt met je mee. Hij wordt zich bewust van zijn lichaam. Hij beweegt mindful en hij laat zich leiden door zijn gevoel.
Je traint Berts lichaamsbewustzijn, zijn body awareness, en je focust niet alleen op zijn conditie
En waarom is dat belangrijk?
Omdat Bert zijn conditie kan verliezen. Als hij stopt met trainen, heeft hij alles voor niks gedaan. Body awareness is blijvend. Als Bert eenmaal weet hoe hij contact maakt met zijn lichaam, kan hij áltijd bij zichzelf te rade gaan en zijn eigen gezonde keuzes maken. Natuurlijk heeft hij soms de hulp van een deskundige nodig, maar hij geeft de touwtjes niet uit handen. Hij blijft actief betrokken bij het proces.
Kortom
Wees voorzichtig met het geven van goede raad. Als de ander je advies volgt uit angst voor de consequenties, dan zijn de resultaten niet blijvend. Leer hem te luisteren naar zijn lichaam en help hem zijn eigen keuzes te maken.
En nu?
Kijk eens of er een body awareness methode is die jou aanspreekt. Je hebt bijvoorbeeld Feldenkrais, Rolfing Movement, en Body-Mind Centering. Ik heb me verdiept in de Alexander Techniek, daarover later meer.
Wil je geen blog missen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief, dan krijg je hem in je mailbox.
<
