Alle beweging heeft rust nodig – maar hoe train je dat?
Als André Kuipers na 193 dagen terugkeert op aarde, is hij zo slap als een pasgeboren baby. Ze zetten hem op de rand van de capsule en hij valt gewoon om. Later zegt hij in een interview: ‘Als je net terug op aarde bent, voelt de zwaartekracht als een magneet. Het is alsof je arm naar beneden wordt getrokken terwijl je hem optilt.’
Zo sterk als Kuipers de zwaartekracht voelt, zo weinig merken jij en ik ervan. En dat is jammer, want als je je er méér bewust van was, kon je de grond als steun gebruiken.
Wat heeft de zwaartekracht met mijn manier van bewegen te maken?
Bewegen is een continue balans tussen inspanning en ontspanning. Als je coördinatie optimaal is, doe je niks teveel. Dat zie je bij topsporters. Als Sanne Wevers een pirouette draait op de balk, dan lijkt dat heel gemakkelijk. Maar als je deelnemers een burpy doen, zie je meteen dat het ze moeite kost. Beweging heeft rust nodig – en de zwaartekracht zorgt daarvoor.
Hoe werkt dat dan?
Dankzij de aantrekkingskracht van de aarde ben je altijd in contact met de ondergrond. Dat contact is klein als je hardloopt en groot als je ligt. Hoe meer contactpunten je hebt, hoe meer steun je krijgt. Maar je moet dat contact wel vóélen om er plezier van te hebben.
Als je een praatje maakt bij de koffieautomaat, voel je de grond onder je voeten niet. Als je de gegevens van een patiënt invoert, merk je niet dat je stoel een rugleuning heeft. En als je ’s avonds naar huis fietst, ben je je niet bewust van de trappers onder je voeten. In de hectiek van de dag verlies je het contact met de ondergrond. Je spieren doen het werk dat de grond zou kunnen doen.
En waarom is dat een probleem?
Omdat je zo je energie verspilt. Aan het einde van de dag ben je vermoeider en stijver dan nodig is. Spieren zijn net jonge honden: ze blíjven maar actief. Het is een fabeltje dat spieren vanzelf ontspannen. Integendeel, na verloop van tijd wordt spierspanning als een harnas, en beweeg je door een weerstand. Dat is niet alleen inefficiënt, maar leidt uiteindelijk ook tot klachten.
Kan ik mezelf en anderen leren om méér gebruik te maken van de zwaartekracht?
Natuurlijk. Laten we eens kijken hoe je dat aan een cliënt zou uitleggen.
Stefan ligt op een matje. Zijn voeten staan op de grond en zijn knieën zijn gebogen. Jij zegt: ‘Voel de grond onder je bekken. Neem je tijd, laat je bekken vallen en voel dat je een afdruk in de mat maakt. Stuur je knieën naar rechts: merk je dat je rechterbil meer contact krijgt met de grond? Stuur nu je knieën naar links en voel dat je bekken je benen volgt.’
Normaal gesproken zou Stefan alleen op zijn benen letten – daar is hij actief. Nu je hem vraagt om zijn békken te voelen, merkt hij dat het méébeweegt. Die beweging is gratis, het kost geen energie. Maar het vraagt wél zijn onverdeelde aandacht: als hij afgeleid raakt, spannen zijn spieren zich weer aan. Zijn bekken komt dan stil te liggen.
Dus als ik mijn cliënten wil helpen ontspannen, wijs ik ze op de ondergrond?
Inderdaad. Als trainer of therapeut ben je gewend om doe-aanwijzingen te geven: ‘breng je armen omhoog, til je rechtervoet op, buig je knieën. Maar vanaf nu gebruik je ook voel-aanwijzingen: ‘Voel de grond onder je linkervoet. Voel de grond tegen je bovenrug. Voel de grond onder je hoofd.’ Mensen laten los als ze zich veilig voelen, daarom blijf je de steun van de grond benoemen.
Kortom
Dankzij de zwaartekracht ben je verbonden met de grond. Op het contactvlak hoef je jezelf niet vast te houden, je kunt je laten dragen. Maar dat gaat helaas niet vanzelf. Je spieren staan graag áán, en komen pas tot rust als ze de grond voelen. Een sportles of behandelsessie is de ideale setting om ontspanning te trainen.
En nu?
Rol je matje uit, doe je oortjes in en luister naar één van de geluidsopnames. Ervaar wat het is om te bewegen en te ontspannen tegelijkertijd.
PS
Natuurlijk train je lang niet iedereen in een liggende positie. Ook staand kun je werken met voel-aanwijzingen. Daarover lees je meer in het volgende blog.
Wil je geen blog missen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief, dan krijg je hem in je mailbox.
<
