Waarom de Alexander Techniek relevant is voor fysio’s

Ken je de Alexander Techniek?

Het onderstaande filmpje geeft je een indruk.

De Alexander Techniek traint body awareness: Alexander ontdekt dat hij beter beweegt als hij vóelt wat hij doet.

Het verhaal van Frederick Matthias Alexander (1869-1955)

Melbourne, 1893. Frederick Matthias Alexander staat op het podium van het Alexandra Theatre. Het is muisstil in de zaal: het publiek luistert aandachtig naar zijn vertolking van Romeo en Juliet. Ineens slaat zijn stem over. Alexander schraapt zijn keel en neemt een slokje water. Maar de irritatie in zijn keel verdwijnt niet. Integendeel, aan het einde van de voorstelling kan hij alleen nog maar fluisteren.

Alexander kampt al maanden met keelpijn en heesheid. Hij zoekt hulp bij verschillende artsen, maar die zeggen allemaal hetzelfde: ‘Stop met acteren, je stem kan het niet aan.’

Alexander gelooft er niks van. Hij doet iets verkeerd. Als niemand hem kan vertellen wat dat is, dan moet hij het zelf maar uitvinden.

Hoe pakt hij dat aan?

Alexander koopt twee passpiegels. Hij plaatst er één frontaal en één aan de zijkant van zijn werkkamer. Nu kan hij zichzelf zien praten.

In eerste instantie valt hem niks bijzonders op. Maar na een week spiegelen, herkent hij een patroon: als hij hard praat, stuurt hij zijn kin vooruit en zijn borst omhoog. Dat gaat volkomen onbewust. Het is dat hij het zelf ziet, anders had hij het niet geloofd.

Een maand later heeft hij een hele kéten aan onwillekeurige bewegingen ontdekt:

Hij stuurt zijn kin omhoog
Hij duwt zijn borst vooruit
Hij trekt zijn rug hol
Hij balt zijn vuisten
Hij trekt zijn buik in
Hij staat op zijn tenen
Hij klauwt zijn tenen

Hij verkrampt. Hoe harder hij praat, hoe duidelijker het is. Maar zelfs als hij fluistert zijn de bij-bewegingen nog zichtbaar.

Praten kost kracht. Is dat de oorzaak van zijn heesheid?

Alexander is ervan overtuigd dat hij zijn stem forceert. Om de heesheid op te lossen, moet hij zijn bij-bewegingen zien te voorkómen, oftewel: de tegengestelde bewegingen maken. Dus zegt hij tegen zichzelf: ‘Stuur je kin omlaag. Laat je borst vallen. Hou je rug breed. Ontspan je buikspieren. Hou je hakken aan de grond. Ontspan je tenen.’

Het lukt niet.

Drie maanden later is hij de wanhoop nabij. Hij weet wat hij fout doet, maar hij kan het niet corrigeren.

Hoe komt Alexander uit die vicieuze cirkel?

Hij geeft het op.

Hij ziet zijn spiegelbeeld praten, schreeuwen en fluisteren, maar hij grijpt niet meer in. Wat heeft dat nog voor zin?

En dán valt zijn kin omlaag. Zijn borstkas daalt en zijn vuisten gaan open. Zijn stem klinkt helder. Wat heeft hij nou gedáán?

Hij sluit zijn ogen en concentreert zich op zijn lichaam. Hij voelt de bij-bewegingen die hij eerder in de spiegel zag. Hij trekt zich er niks van aan en praat gewoon door. Na een paar minuten merkt hij dat zijn schouders zakken. Hij voelt dat zijn ademhaling dieper wordt, en dat zijn borst zich opent. Zijn lichaam ontspant zich en zijn stem klinkt helder.

Herstelt zijn stem omdat hij naar zichzelf kijkt?

Nee, zijn stem herstelt omdat hij niet meer kritisch naar zichzelf kijkt.

Praten is een complexe vaardigheid. Niemand weet precies welke spieren je nodig hebt, en in welke volgorde ze aanspannen. Als Alexander stopt met het zoeken naar zijn tekortkomingen, realiseert hij zich ineens: ‘Ik weet helemaal niet hoe ik praat, hoe ik loop, hoe ik mijn tanden poets. Waarom denk ik dan dat ik mezelf kan corrigeren?’

Vanaf dat moment wordt hij de toeschouwer van zijn lichaam. Hij luistert naar de klank van zijn stem. Hij volgt het ritme van zijn ademhaling. Hij voelt de grond onder zijn voeten. Hij observeert zichzelf met interesse – zónder iets te willen veranderen.

Naarmate Alexanders lichaamsbewustzijn groeit, verbetert zijn coördinatie.

Wat is de Alexander Techniek?

De Alexander Techniek is een vorm van mindfulness training. Psychologen zetten mindfulness in om mensen bewust te maken van hun gedachten en gevoelens – zodat ze meer regie krijgen over hun gedrag. Alexander gebruikt mindfulness om mensen bewust te maken van hun lichaam – zodat hun kwaliteit van bewegen verbetert.

Is dat niet precies wat je als fysio ook nastreeft?

Kortom

Alexander probeert zijn stemproblemen op te lossen door zijn fouten in kaart te brengen. Dat levert niks op, want hij kan zichzelf niet corrigeren. Hij ontdekt dat de kwaliteit van zijn stem beter wordt als hij voelt wat hij doet. Mindful bewegen blijkt de oplossing voor zijn probleem te zijn.

En nu?

Wil je weten hoe jij je cliënten bewust maakt van hun lichaam? Hieronder vind je een paar geluidsopnames van pilatesoefeningen om je een idee te geven. In de workshop lesgeven doe je nog veel meer inspiratie op.